Linux Temel Komutlar

Paylaş

Linux tabanlı işletim sistemlerinde sıklıkla kullanılan ve temel komutlar olarak adlandırılan komutlarla ilgili bilgiler yer almaktadır.

Linux komut yapısı

Linux komutları genellikle aşağıdaki biçimde yazılır.

<komut> <seçenek(ler)> <parametre>

Komut ile ilgili bilgi almak için genellikle help parametresi kullanılır.

<komut> --help

Komut sonuçlarının düzgün okunabilmesi için genellikle –h (human) parametresi kullanılır.

<komut> -h

Komut sonucuyla işlem yapmak için ardışık komutlar kullanılır.

<komut> | <komut1> | <komut2>

Komut sonucunda arama yapmak için grep komutu kullanılır.

<komut> | grep arama

Komut sonucunu parça parça yazdırmak için more komutu kullanılır.

<komut> | more

Komut sonucunu more gibi parça parça yazdırmak için less komutu kullanılır.

<komut> | less

Çalışan işlem sayısını bulmak aşağıdaki komut kullanılabilir.

ps -aux | wc –l

En çok işlemci kullanan 5 işlemi listelemek için aşağıdaki komut kullanılabilir.

ps aux --sort=-pcpu | head -6

Sadece dizinleri listelemek için aşağıdaki komut kullanılabilir.

ls -al | grep '^d'

Komut sonuçlarını dosyaya yazdırmak için çıkış yönlendirme (>) kullanılır.

<komut> > dosya.txt

Dosyanın üzerine eklemek için de çıkış yönlendirme (>>) kullanılır.

<komut> >> dosya.txt

Komutları ardışık çalıştırmak için bağlı komutlar (&&) kullanılır.

<komut1> && <komut2>

Komutlardan herhangi birisi çalışmadığında sıradaki komut çalışmayacaktır.

Temel komutlar

Linux tabanlı işletim sistemleri çoğunlukla terminal üzerinden kontrol edilmektedir.

Linux, GNU standardında açık kaynak kodlu, özgür bir yazılım olduğundan çeşitli geliştiriciler tarafından farklı komutlar geliştirilmiştir.

Bu komutlar disk işlemleri, ağ işlemleri, dosya paylaşım işlemleri vb. gruplara ayrılabilir.

Sıklıkla kullanılan Linux komutları da temel komutlar olarak adlandırılabilir.

cd – change directory

Dizinler arası geçiş yapmak için kullanılır. Geniş bir kullanımı vardır.

Ana dizine gider.

cd /

Kullanıcı ev dizinine gider.

cd ~

Sadece komut yazılırsa da ev dizinine gider.

cd

Üst dizine gider.

cd ..

Komut parametresi kök dizinden başlatılırsa buna tam yol kullanımı denir.

Kök dizindeki etc dizine gider.

cd /etc

Komut aşağıdaki gibi kullanılırsa bu kullanıma göreli yol kullanımı denir.

cd ../..

pwd – print work directory

Mevcut dizin yolunu kök dizinden itibaren tam yol olarak verir.

pwd

ls – list directory

Dizin ve dosyaları listelemek için kullanılır. Geniş parametre değeri alır.

Dizin ve dosyaları listeler.

ls

Gizli dizin ve dosyaları da listeler.

ls -a

Dizin ve dosyaları detaylı olarak listeler.

ls -l

Dizin ve dosya boyutlarını okunabilir biçimde listeler.

ls -lh

Komuta dizin seçeneği verilirse, verilen dizin listelenir.

ls <dizin>

Kök dizindeki dizin ve dosyaları liste biçiminde listeler.

ls / -l

Genel kullanımı aşağıdaki gibidir.

ls -lah

Ayrıca dosyaları ada göre sıralama, boyuta göre sıralama vb. seçenekleri vardır.

Listeleme sırasında, dizin ve dosyalar çeşitli renklerle ifade edilir.

Mavi: Dizin

Yeşil: Çalıştırılabilir dosya

Turkuaz: Sembolik bağlantı

Sarı: Aygıt

Pembe: Grafik

Kırmızı: Arşiv

Kırmızı ve siyah arka plan: Hatalı sembolik bağlantı

cat – concatenate files

Dosya içeriğini okumak için kullanılır.

cat metin.txt

Dosya içeriğini numaralandırmak için n parametresi kullanılır.

cat -n metin.txt

touch

Genellikle dosya oluşturmak için kullanılır.

touch metin.txt

Komut parametresine var olan bir dosya verilirse dosyanın tarih bilgisini sıfırlar.

echo

Terminal ekranına değer yazdırmak

echo "Yusuf SEZER"

veya değişkenleri yazdırmak için kullanılır.

echo $PATH

clear

Terminal ekranını temizler.

service

Çalışan servislerle ilgili işlem yapmak için kullanılır.

Servisi başlatmak için start kullanılır.

service <servis> start

Servis hakkında bilgi almak için status kullanılır.

service <servis> status

Servisi yeniden başlatmak için restart kullanılır.

service <servis> restart

Servis ayarlarını yeniden yüklemek için reload kullanılır.

service <servis> reload

Servisi durdurmak için stop kullanılır.

service <servis> stop

top

Çalışan uygulamaların hafıza, işlemci vb. kullanımı bilgilerini verir.

top

İşlemci kullanımına göre sıralamak için c parametresi kullanılır.

top -c

ping

Uzak sistemi sorgulamak için kullanılır.

ping www.yusufsezer.com.tr

Ayrıca t parametresi ile zaman, c parametresi ile paket sayısı belirlenebilir.

uptime

Sistemin çalışma zamanını verir.

uptime

whoami

Mevcut kullanıcı bilgisini verir.

whoami

whereis

Genellikle uygulama ayar dosyalarını hızlıca bulmak için kullanılır.

whereis resolv.conf

uptime

Sistemin çalışma zamanını verir.

uptime

poweroff

Sistemi kapatır.

poweroff

whatis

Komutlarla ilgili kısa bilgi almak için kullanılır.

whatis poweroff

man

Komutlarla ilgili detaylı bilgi almak için kullanılır.

man poweroff

Bilgi arasında gezinmek için boşluk (space), yukarı (PageUp) ve aşağı (PageDown) tuşları kullanılır.

Yazıda sıklıkla kullanılan Linux tabanlı işletim sistemi komutlarını vermeye çalıştım.

Ayrıca dizin işlemleri, dosya işlemleri, ağ işlemleri içinde sıklıkla kullanılan komutlar vardır.

Bu komutlar için Linux Dersleri bölümüne bakabilirsiniz.

Linux Derslerine buradan ulaşabilirsiniz…

Hayırlı günler dilerim.


Bunlarda ilgini çekebilir


LinkedIn grubuna buradan katılın.